Επιστημονικός γραμματισμός: πώς ορίζεται;
Μέσα από τα πολλά είδη γραμματισμών που υφίστανται, ένας από τους δυσκολότερους είναι αυτός του επιστημονικού γραμματισμού. Αυτός ο γραμματισμός ασχολείται με επιστημονικές θεωρίες, με πειράματα και διάφορες προσεγγίσεις ερωτημάτων που αφορούν την ανθρώπινη φύση και τις δραστηριότητες της. Απώτερος σκοπός του είναι να δώσει στα άτομα το προνόμιο να μπορούν να περιγράφουν, να εξηγούν αλλά και να προβλέπουν με ευστοχία διάφορα φυσικά φαινόμενα, να εξοπλίζει δηλαδή τους ανθρώπους με κριτική γνώση απέναντι στην ίδια τους την ύπαρξη. Τέλος προσπαθεί να δώσει στα άτομα την δυνατότητα για να αλληλεπιδρούν με άλλους και έτσι να υπάρχουν εποικοδομητικές συνομιλίες με κριτική απέναντι σε κάθε φυσική επιστήμη.
Πηγές:
http://www.curriculumsupport.education.nsw.gov.au/investigate/
http://www.literacynet.org/science/scientificliteracy.html
Στο εργαστήριο αυτό εξοικειωθήκαμε με την πλατφόρμα μάθησης ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Πηγή:
www.stochasmos.org/students
Κριτική
1. Πώς βοηθά ο ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ τους μαθητές να αναπτύξουν δεξιότητες επιστημονικού γραμματισμού, όπως π.χ. δεξιότητες για πρόσβαση, οργάνωση, αναπαράσταση, ανάλυση, αξιολόγηση, και σύνθεση δεδομένων;
Ο ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ μπορεί να θεωρηθεί ως ένα πολύτιμο εργαλείο μάθησης καθώς προσφέρει μια πλειάδα δραστηριοτήτων στους μαθητές. Μέσα από την λειτουργία κάποιων εφαρμογών του( Βιβλιοθήκη, έρευνες, φάκελος εργασιών) ο μαθητής έρχεται σε επαφή με πολύ σχετικό υλικό που αποσκοπεί στην επίλυση των ερωτημάτων που του θέτονται. Έχει πρόσβαση σε πρωτογενή δεδομένα από έρευνες, τις συγκρίνει, τις διασταυρώνει και φτάνει στο αποτέλεσμα εκείνο που δίνει την απαιτούμενη τροφή για σκέψη, όξυνση και διεύρυνση του κριτικού του ορίζοντα. Αυτό οπωσδήποτε του δίνει δυνατότητες για να οργανώνει την ίδια του την σκέψη σε θέματα επιστημονικού χαρακτήρα, να μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση σε επιστημονικά δεδομένα από πειράματα, να μπορεί να χειρίζεται διάφορα εργαλεία αναπαράστασης και αποτύπωσης των συμπερασμάτων που βγάζει και τέλος να φτάνει σε ένα συνολικό αποτέλεσμα δομημένο με τεκμηριωμένη απάντηση στο ερώτημα του. Άρα ο ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ έχει μακροπρόθεσμα και άμεσα αποτελέσματα και δίνει τεράστιο πλεονέκτημα στους μαθητές για να αποκτήσουν επιστημονικό γραμματισμό.
2. Πώς βοηθά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και συνεργασίας των μαθητών με τη χρήση τεχνολογίας;
Στην πλατφόρμα, υπάρχουν ενδεικτικοί χώροι οι οποίοι δίνουν το προνόμιο στους μαθητές για να έχουν σύγχρονη αλλά και ασύγχρονη επικοινωνία και αλληλεπίδραση. Υπάρχει ο χώρος ΣΥΖΗΤΗΣΗ όπου υποβάλλονται σχετικά θέματα με τα αντικείμενα που ασχολούνται. Ο κάθε μαθητής μπορεί να παραθέσει την άποψη του και άλλοι μαθητές να σχολιάσουν και να τοποθετηθούν. Έτσι οι μαθητές μέσα από την αλληλεπίδραση αυτή αποκτούν και επικοινωνιακές δεξιότητες όπου μπορούν να στηρίξουν τις θέσεις τους με τα τεκμηριωμένα αποτελέσματα για τα θέματα που διεξάγουν έρευνα. Επίσης προάγεται ένα ομαδικό πνεύμα, αφού οι μαθητές συνεργάζονται και δημιουργούν ομάδες με κοινούς στόχους και κοινά αντικείμενα ενασχόλησης. Τέλος οι μαθητές μπορούν να έχουν μια πιο άμεση επικοινωνία μεταξύ τους με μια εφαρμογή Chat και έτσι να οργανώνονται πολύ πιο εύκολα, εξ αποστάσεως και με απλές συνοπτικές διαδικασίες.
3. Ποια είναι κάποια πλεονεκτήματα και αδυναμίες που εντοπίσατε;
Μέσα από την πλατφόρμα του ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ εντοπίζουμε αρκετά πλεονεκτήματα, όμως σε ένα τεχνολογικό χώρο με την γκάμα εργαλείων που προσφέρει, οπωσδήποτε υφίστανται και διάφορες αδυναμίες και δυσκολίες σε πρακτικό επίπεδο κυρίως. Όσον αφορά τα θετικά του ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ οι μαθητές μπορούν να έρθουν σε επαφή με επιστημονικά δεδομένα πράγμα που θα ήταν πολύ δύσκολο αφού τέτοιας μορφής δεδομένα είθισται να παραμένουν σε εργαστήρια και πανεπιστήμια. Μαθαίνουν να κατανοούν πως δημιουργείτε και διεξάγετε ένα πείραμα διεισδύοντας ακριβώς στο πως κάποια δεδομένα όταν συσχετιστούν μπορούν να βγάλουν ένα κρίσιμο συμπέρασμα για την ανθρωπότητα. Αναντίλεκτα, οποιαδήποτε γνώση αποκτηθεί κατά την διάρκεια πειραματικών ερευνών σε πρακτικό επίπεδο, και όχι από την απλή και στείρα απομνημόνευση κάποιας θεωρίας, είναι και πιο αποτελεσματική, παραμένει δηλαδή στο γνωστικό επίπεδο του μαθητή πολύ πιο εύκολα και μπορεί ανά πάσα στιγμή να την εφαρμόζει. Αυτός ο τρόπος μάθησης, μεταφέρει τον μαθητή σε μια πολύ καινοτόμα διάσταση καθώς αναλύοντας επιστημονικές πηγές αποκτά μια πολύ ορθολογική κριτική προσέγγιση κάθε φαινομένου. Αυτές οι δεξιότητες παίρνουν την μορφή του συνοδοιπόρου, όπου μεταβιβάζουν τον μαθητή σε μια πιο εξελιγμένη μορφή, στον ενσυνείδητο και ορθά ενημερωμένο πολίτη του αύριο. Παράληλα, αποκτά και κίνητρα αλλά και μεγάλο ενδιαφέρον για να συνεχίσει τέτοιες έρευνες και στο μέλλον, γιατί ο επιστημονικός γραμματισμός δεν τελειώνει ποτέ, καθώς οι ανθρώποι εξελίσσονται συνεχώς. Στον αντίποδα, συναντούμε παράλληλα και κάποια μειονεκτήματα-αδυναμίες Ττης πλατφόρμας. Λόγου χάρη, ο ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ οπωσδήποτε απαιτεί κάποια μορφή τεχνογνωσίας και εξοικείωσης. Προϋποθέτει την υποστήριξη των μαθητών από ειδήμονες, και οι μαθητές για να μπορέσουν να αξιοποιήσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα τις εφαρμογές του ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ σίγουρα χρειάζονται καθοδηγητικές γραμμές. Επίσης οι μαθητές λόγω κάποιου βαθμού ανωριμότητας μπορεί να μην δώσουν την απαιτούμενη σοβαρότητα και έτσι να αποτύχει σε κάποιο βαθμό το συνολικό έργο. Τέλος, μπορεί να υφίστανται μαθητές τους οποίους, ο συγκεκριμένος τρόπος μάθησης που προωθεί ο ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ να μην εντάσσεται στον τρόπου που συνηθίζουν να αποκτούν γνώσεις και έτσι να δημιουργηθούν κενά και συγχύσεις.
Παναγιώτης Χατζηκωστής
Ειρήνη Χαραλάμπους
Παναγιώτης Χατζηκωστής
Ειρήνη Χαραλάμπους


